Als ik besluit om even met mijn moeder te gaan wandelen, blijkt er een knoop van haar jas te zijn. En omdat mama zeer precies is in het dichtmaken van haar jas, ze ziet of voelt feilloos dat er nog iets dicht moet en stopt niet voordat dat gebeurd is, besluit ik ter plekke de knoop aan te zetten.

Er wordt een naaidoos van de buurwoning geregeld en ik zet me met de doos aan de eettafel.
Ik nodig mijn moeder uit om naast me te komen zitten, maar die is druk met het verleggen van kussens in stoelen en loopt rondjes.

Dan komt een van de andere bewoners aangeschuifeld.
‘Wat heb je daar?’
‘Een naaidoos’ zeg ik , ‘mooi is ie hè’?
Met gretige ogen kijkt ze naar de naaidoos waar tientallen klosjes, knopen, spelden en naalden achter raampjes van kunststof te bewonderen zijn.
‘Ja’ zegt ze en ik schuif de doos naar haar toe. Ze maakt wat vakjes open en terwijl ze de inhoud inspecteert begint ze te praten.
‘Ik was naaister, weet je. Ik heb in Rotterdam in een atelier gewerkt.’ Ze zinkt even weg in haar gedachten en kijkt me dan aan. ‘Ik heb zelfs voor de oude koningin gewerkt, Wilhelmina. Wij vermaakten haar kleding’.
Ik zeg dat ik dat bijzonder vind en of ze ook kleding ontwierp.
‘Nee, dat deden de coupeuses, wij naaiden alleen maar. Ik heb zelfs voor Koningin Wilhelmina gewerkt. Die was zo zuinig! Kleding die ik zou weggooien, moesten we nog repareren. Ze had ook een eigen paspop. Dat was een flinke!’
Haar ogen glimmen van de schatten in de doos en ze rolt wat klosjes op en schuift met de knoopjes.
‘Denk je dat ik de naaidoos mag houden? Die missen ze toch niet?’ Lachend kijkt ze me aan.
Ik zeg dat dat vast zo is, maar dat ze dan ook al het verstelwerk moet doen. Dat vindt ze niet erg, besluit ze.

En terwijl ik de knoop aan het aannaaien ben en mijn moeder rondscharrelt, vertelt de vrouw me over vroeger. Korte anekdotes worden afgewisseld met bewondering voor de naaidoos waarin ze steeds nieuwe schatten vindt en de uitgesproken wens om de naaidoos te houden.
Ik krijg een onverwacht inkijkje in een leven van lang geleden met naaiateliers, Rotterdam, een zuinige koningin en een vrouw die haar werk lief had.

Ik ben al lang klaar met de knoop, check voor de zekerheid de andere knopen, maar kan dan de naaidoos dicht doen en opruimen. Met een beetje tegenzin en wat weemoed staat de vrouw op en schuifelt terug naar haar stoel.
Mijn moeder verlegt nog eens een kussentje en kijkt me verrast aan als ze me in het vizier krijgt:
‘Hey, jij’ zegt ze. Ik geef haar een knuffel, trek de jas bij haar aan en terwijl we naar buiten lopen horen we nog net:
‘Koningin Wilhelmina, die was zo zuinig.’

Bij dementie gaat het geheugen vaak letterlijk achteruit in tijd. Activiteiten van vroeger worden soms feilloos herinnerd. Dat is een bron van contact, geactiveerd door bijvoorbeeld voorwerpen, geuren en afbeeldingen van vroeger.